_____________________सुधीर मुळीक____पाच गझला_________________

 

1.

बेपर्वा जगण्यातुन मी या निष्कर्षाला आलो;

पडू नये हा प्रश्न कुणाला, का जन्माला आलो?

फक्त तुझ्याशी करतो देवा मी माझी बरोबरी;

आपण दोघे कधी कुणाच्या उपयोगाला आलो?

प्रश्न तसाही श्रीमंतांच्या अस्तित्वाचा होता;

उगाच का इतकेजण गरिबाच्या पोटाला आलो!

भरल्या ताटावरही काढावा पोटाला चिमटा;

त्यांनी त्यांची भूक मिटवली;मी उष्ट्याला आलो!

तुकड्या तुकड्यातुनही तू आजन्म राहिलिस माझी;

तुला वगळले तर,मी सगळ्यांच्या वाट्याला आलो.

डोळ्यांच्या काठावर आता काहिच साचत नाही;

कुणास ठाउक दुनियेच्या कुठल्या टोकाला आलो!

नक्की काहीतरी चिरडले चाकाखाली माझ्या; 

कुठे जायचे होते मी कुठल्या गावाला आलो!

2.

शोधला तर त्यातही सुविचार दिसतो;

ज्या दिव्याखाली तुला अंधार दिसतो!

धावला नाहीस देवा संकटांना;

पण प्रसंगाला तुझा आधार दिसतो.

राम लक्ष्मण जानकीला पाहिले की

उर्मिलेचा मोकळा संसार दिसतो!

तू अगोदर वाच या गुलमोहराला;

मग बघूया कोण हिरवागार दिसतो!

पाकळ्यांवर आण तू अलवार काटा...

मग फुलाचा कल्पनाविस्तार दिसतो!

काय बघ लाडात ग्रह फिरलेत माझे;

लाजली म्हणजे तिचा होकार दिसतो.

दृष्ट कवितेनेच काढावी तिची मी; 

खूप कष्टाने असा शृंगार दिसतो.

काढतो आहे हवा भेटेल त्याची;

शेवटी हाही फुगा फुटणार दिसतो!

चार भिंत्तीना भले मी घर म्हणालो;

पण मला घरट्यातही परिवार दिसतो.

3.

राख होताना तरी जाग आली पाहिजे;

या निखा-याची पुन्हा आग झाली पाहिजे!

जा नभा कंटाळलो चांदणे वेचून मी;

आज काळोखात उल्का मिळाली पाहिजे!

पाहुद्या ना काजवाही उजळताना तिला;

तारकांनो आज आभाळ खाली पाहिजे.

माणसा स्वार्थास तू नाव भक्तीचे दिले;

संकटापुरता तुला फक्त वाली पाहिजे!

ईश्वरा रांगेत ये माणसांच्या एकदा;

दर्शनासाठी कशाला दलाली पाहिजे!

यामुळे तर वाहिले आजवर ओझे तुझे;

चार खांद्यांना उद्याची हमाली पाहिजे.

वाजल्या उत्स्फूर्त टाळ्या जरी गर्दीत या 

माणसांच्या आत वर्दळ उडाली पाहिजे.

          

मी भुगोलावर तुझ्या सोडला दावा खरा;

पण तुझा इतिहास मज भोवताली पाहिजे.

आजही इतकीच कळते मला माझी गझल;

शर्थ दुःखाची...सुखे व्यर्थ झाली पाहिजे!

4.

दोघात हजारो मैलांचे अंतर येऊ शकते; 

पण कातरवेळ तुझ्याही दारावर येऊ शकते!

तू आली,नाही आली; दोन्ही वेळा जिवघेण्या;

आता बघुया कुठली वेळ अगोदर येऊ शकते!

शेवटच्या घटकेआधी आलिस तर आहे सुटका;

नंतर या सगळ्याचे नाव तुझ्यावर येऊ शकते.

काय फुलांना सांगू माझ्या पानगळीचा दरवळ;

मी ओघळलो तर डोळ्यातुन अत्तर येऊ शकते!

या डोहाला ठाउक नाही तळ माझ्या डोळ्यांचा;

ही दुनिया बुडेल इतके पाणी वर येऊ शकते!

कुठल्याही सूर्याला मी मावळलो नाही कारण

आय़ुष्याच्या संध्याकाळी उत्तर येऊ शकते.

5.

आंधळा असला तरी विश्वास मी राहू दिला;

तू न श्रद्धेला कधी माझ्या तडा जाऊ दिला!

मी नसेना एकदाही पायरी चढलो तुझी;

लावणा-यांना घरी माझ्या दिवा लावू दिला.

लागलो होतो न जोवर मी तुझ्या रस्त्यावरी;

तू मला माझा तरी पत्ता कुठे लागू दिला?

फारसे काही न झाले त्या गुलाबाचे पुढे;

पाकळ्या झडल्या तरी तो देठ मी वाळू दिला.

ना कधी माझ्या फुलांना तू तुझी ओंजळ दिली;

ना तुझ्या डोळ्यातला काटा मला काढू दिला!

जन्मभर डोळ्यातले प्रतिबिंब कोणी पाहिले?

आरशाला पाहिजे तो चेहरा पाहू दिला.

ऐकला मारेक-यांच्या मिळकतीचा आकडा;

बंद केल्या हालचाली अन् गळा कापू दिला.

शेवटी दगडात राहुन ईश्वरा टिकलास तू; 

अक्षयी आत्म्यास का रे देह टाकाऊ दिला?

____________________________________